Ik, als voorheen professionele windows gebruiker voelde me helemaal in mijn nest met dat windows 10. Gelukkig wist ik optijd van het zinkende schip te springen voordat het monster van windows 11 kon toeslaan. Sinds dien heb ik 3 verschillende linux distro's gebruikt. En nu zou ik nooit meer terug kunnen naar windows, hier is waarom:
Linux is en is altijd al gratis geweest om te gebruiken en is daardoor voor iedereen toegankelijk. Voor windows moet je betalen (althans dat is wat Microsoft wilt dat je doet). Technisch gezien is MacOS ook gratis maar voor MacOS moet je dure Apple hardware aanschaffen en wordt je opgesloten in hun ecosystem. Dit allemaal terwijl linux gratis kan doen waar andere bedrijven geld voor vragen.
Bij linux heb je de mogelijkheid om te kiezen tussen talloze distro's (distribution oftewel varianten). Als de manier waarop een bepaalde linux distro functioneert je niet bevalt of je wilt iets nieuws uitproberen kun je gewoon een nieuwe distro uitproberen in plaats van per se moeten leren leven met een OS die je heel kut vindt.
Linux is open source. Dat betekent dat de code die gebruikt is om het programma mee te maken openbaar te vinden is. Iedereen kan deze opzoeken, downloaden, delen, bewerken of wat dan ook. Hierdoor hoef je niet op Microsoft of Apple te vertrouwen dat zij de perfecte OS maken voor jou maar kun je dit zelf (of andere mensen laten) doen. Deze reden alleen al zorgt ervoor dat linux een veel betere OS is (ookal is het geen OS). De helft van de redenen op dit lijstje hebben betrekking tot het feit dat linux open source is.
Windows volgt je overal op het internet en gebruiken je gegevens om je te profieleren. Ik, als een voorstander van privacy vindt dit onacceptabel en vindt dat een operating system geen informatie zou moeten doorfluisteren naar anderen over wat er op gebeurt. Laat staan deze informatie te verkopen voor winst. Linux is zoals eerder gezegt open source en hierdoor kunnen eventuele tracking/spyware/whatever gewoon weggehaalt worden en heeft niemand er last van. Het komt zelden maar soms voor dat er tracking plaatsvindt in open source software maar al zou het gebeuren is er toch niks aan de hand.
Omdat (de meeste) linux distro's FOSS zijn biedt dit veel meer mogelijkheden. Iedereen kan naar de website van hun favoriete distro en de source code downloaden en aanpassen. Dit betekent in theorie dat letterlijk elk aspect van een distro naar eigen wens in te stellen is. Misschien zijn jij en ik dan misschien geen programmeurs en kunnen we dit niet zelf, maar we kunnen er vooralsnog van profiteren.
Er zijn talloze programma's die iets specifieks kunnen doen waar je naar op zoek bent. Wil je bijvoorbeeld de startup sound veranderen maar weet je niet hoe je dit moet doen? Dan is er vast wel een programma die het heel gemakkelijk maakt om de startup sound te veranderen zonder dat jij code hoeft te snappen. En zo heb je voor alles wel mogelijkheden.
Heb je ooit eens opnieuw Windows geinstalleert, op de windows key gedrukt en jezelf afgevraagt wat de fuck je met Candy Crush Soda Saga op je laptop aanmoet? Of moet je wel eens wachten op onnodig lange animaties tijdens het opstarten van programma's? Of dringt je OS aan dat je per se deze blauwe kut browser gebruikt waardoor ze nog meer informatie over je kunnen verzamelen en kun je het maar niet verwijderen omdat je geen idee hebt wie de fuck TrustedInstaller is? Nou op linux heb je dit probleem niet omdat jij de baas bent over je eigen OS en zelf onnodige programma's die je niet gebruikt gewoon kan verwijderen zonder gezeik.
Bloat houdt basically in programma's/bestanden die onnodig zijn voor jouw persoonlijk gebruik. Als jij LibreWolf installeert en je krijgt de functie om FireFox Focus te gebruiken maar je hebt daar absoluut geen intresse in dan wordt dat bloat(ware) genoemt. Hetzelfde geld voor Windows die kutprogramma's per default in hun kut OS gooien omdat het meer geld oplevert terwijl niemand er blij van wordt. Omdat bloatware subjectief is zijn de meningen verdeeld over wat bloat is. Sommige mensen vinden Candy Crush op hun laptop helemaal geweldig terwijl andere mensen een simpele graphical enviroment al bloat vinden (arch & gentoo users (bruh)).
Voor (hele) oude versies van Windows had je genoeg aan een 32 gigabyte opslag op je laptop. Tegenwoordig is windows honderden gigabytes groot. Maar dat maakt toch niets uit? Alle opslag draagt bij aan het goed werken van de OS en van goede functies die iedereen wilt en iedereens leven beter maakt, en vast niet aan onnodige applicaties, DRM, tracking, cortana, een kutbrowser die niemand wilt gebruiken etc... Toch? Nee natuurlijk niet! Het is Microsoft en Microsoft is uit op geld! Omdat linux veel minder bloatware heeft is het veel compacter en heb je geen 2TB NVME SSD nodig om Windows 11 te installeren. Kijk maar naar de grotte van de .ISO files van Windows en een random linux distro. Het is ongelovelijk gewoon.
Op mijn oude "gaming" laptop heb ik nog Windows runnen. Ik heb deze vandaag even uit de kast getrokken en 'm weer eens opgestart. Het is goed om te weten dat ik deze laptop al aardig debloated heb (een poging gedaan tot tenminste) met behulp vanPrivacy.sexy. Ik zou durven zeggen dat 80% van alle bloat wel van dat ding af is. Dus we starten 'm lekker op en we genieten van een zwart bureaublad en horen fans lichtelijk tekeer gaan. Nou even kijken hoe dat kan. Oh natuurlijk! 15% van mijn 16GB RAM wordt in beslag genomen door wat precies? Waar heeft Windows 10 3.5GB RAM voor nodig als er helemaal niets openstaat? Als dit de resultaten zijn bij een debloated Windows dan wil ik niet weten hoe erg de toestand er aan toe is bij een fresh Windows 11 editie.
Als we naar de desktop OS market share gaan kijken dan zegt Statcounter (javascript) dat minder dan 3% van alle desktops linux runt. Ik denk niet dat de statistieken voor laptops erg anders zullen zijn. Maar wat heeft dit nou precies met veiligheid te maken? Nou dat zal ik je eens haarfijn uitleggen.
Als malware ontwikkelaar is je doel om A: zoveel mogelijk geld binnen te harken. of B: zoveel mogelijk schade aan te richten. Waar zou je je aanval dan beter op kunnen richten? Miljarden mensen die waarschijnlijk niet zo veel verstand hebben van computers die letterlijk driekwart van de desktop userbase vormen? Of een handje vol linux nerds? Daar komt ook nog eens bij dat de gemiddelde linux gebruiker meer verstand heeft van computers omdat diegene (enigsinds) moet begrijpen hoe linux werkt, zelf een andere OS heeft geinstalleert en dit ook werkend heeft gekregen met zijn apparaat. Dus dat diegene ook beter op de hoogte zal zijn over hoe die zichzelf kan beschermen. Dat wilt niet zeggen dat Windows gebruikers dom zijn maar het is waarschijnlijk wel zo dat linux gebruikers meer verstand hebben van veiligheids maatregelen
Wat ook goed van pas komt is dat linux (nogsteeds) FOSS is en dat de code dus overal te vinden is. Dat betekent dat er talloze mensen zijn die deze code inspecteren op mogelijke vulnerabillities ( zwakke punten voor bijvoorbeeld beveiliging), en dit zelf kunnen fixen of aan de organisatie kunnen doorgeven. Terwijl je bij Windows op Microsoft moet vertrouwen dat hun handjevol specialisten beter zijn in het opsporen van vulnerabilities dan letterlijk de rest van de wereld. Dus veel succes.
Je hebt op Windows overal schaamteloze zelfpromotie van Microsoft voor hun kutproducten. Ze hopen hiermee jou verder in hun ecosysteem te krijgen net als bij Apple. Heb je net Windows geinstalleert? Dan heb je gelijk toegang tot gratis Minecraft Win10 edition. Nee grapje dat heb je niet, je hebt alleen een tile die er staat en als je erop drukt gaat ie Minecraft downloaden in de Microsoft Play Store. Wat ook heel nice is is dat als je de startmenu gebruikt om iets te zoeken op je pc deze informatie wordt verzamelt door Microsoft in plaats van dat je daadwerkelijk je gezochte bestand krijgt.
Als je CTRL + Win + ALT + SHIFT uitoefent op Win10 dan opent Windows letterlijk de Office app?
Dit kun je trouwens letterlijk nergens uitzetten. Als je inlogt op je pc krijg je soms de
vraag verplichting om in te loggen met je Microsoft account en gratis tracking te krijgen.
Hierbij kun je ook niet voor "nee" kiezen maar alleen voor "remind me later" kiezen. Ook heb je in
de file explorer een permanente OneDrive knop. Je hebt ook onderin je taskbar een weer summary
staan, als je echter met je cursor over het weer gaat dan krijg je niet gedetaileerde
weersinformatie maar in plaats daarvan lekker grote Bing advertenties en nieuwsartiekelen die
TOTAAL niet
relevant zijn.
Nee grapje hier is geen bonus reden, maar ik heb wel een coole quiz gevonden die je kunt nemen om erachter te komen welke distro bij je past. Op https://distrochooser.de kun je deze grappige quiz nemen. De resultaten waren voor mij én smerige smurrie letterlijk de distro die we al gebruiken.
Op mijn oude laptop gebruikte ik een tijdje Fedora 36/37 als daily driver. De battarij van dit ding zou ongeveer 1.5-2 dagen meegaan (zelfs met gnome 42). Nu dat ik er windows 10 op heb overleeft de battarij slechts 3 tot 4 uur. Ik heb geen idee wat windows allemaal uitvoert maar dit ziet er niet goed uit...
Dit artikel is geschreven op 02-12-22.